Opstellen van een programma van eisen

Om te komen tot het ontwerp van je droomhuis zul je in ieder geval moeten weten hoe dat huis er uit moet komen te zien! Voordat we zelf begonnen met het bouwproject hebben we veel verschillende bestaande huizen bekeken. Ze voldeden allemaal niet aan onze eisen, in het beste geval waren de belangrijkste eisen voldoende ingevuld na tenminste een flinke verbouwing. Toen we de kans kregen om zelf te bouwen was er natuurlijk de vrijheid om alles in 1 keer goed te doen. Een planwijziging verderop in het project kost in de regel veel geld en vergroot de kans op fouten. Des te belangrijker is het om zo snel mogelijk je eisen en wensen helder te hebben. Voor het maken van een eerste schets en kostenraming moet het programma van eisen in hoofdlijnen wel vastliggen.

Hoe zie een programma van eisen eruit?

Er is geen vast format, als de boodschap maar overkomt. Een moodboard met voorbeelden van woningen die je aanspreken of een lijstje met een omschrijving van de bouwstijl, bruto vloeroppervlak, etc. zolang het maar duidelijk weergeeft wat je verwachtingen zijn. Een programma van eisen kan bevatten:

- Bovengrens voor de stichtingskosten
- Gewenste vloeroppervlak
- Gewenste oppervlak van buitenruimtes
- Gewenste locaties voor keuken, woonkamer, badkamer en slaapkamers
- Aantal toiletten
- Bouwstijl en materiaalkeuzes
- Ruimte-indeling: open of afgeschermd
- Specifieke eisen, bijvoorbeeld dat de keuken moet grenzen aan een buitenruimte
- Eisen m.b.t. energiebesparende maatregelen
- etc.

In ons geval waren er tijdens het ontwerpproces regelmatig momenten waarbij het nuttig was om het programma van eisen er weer eens bij te pakken: het beoordelen van een ontwerpvoorstel of het vinden van een oplossing wanneer je tegen technische of budgettaire beperkingen aan loopt. Het programma van eisen helpt dan bij het onderscheid maken tussen hoofdzaak en bijzaak.

Wat vanzelfsprekend lastig is, is om vroegtijdig alles voldoende uitgedacht te hebben. Het vergt behoorlijk wat verbeeldingskracht, en alles gaat pas echt leven als je bezig bent. Sommige dingen realiseer je zelfs pas als je aan het bouwen bent! En wijzigen is dan een kostbare zaak...